Ngày 29/10, Trung tâm Thông tin và Thống kê KH&CN TP.HCM (CESTI, thuộc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM) phối hợp cùng Phân viện Vật liệu xây dựng miền Nam tổ chức hội thảo giới thiệu “Giải pháp sử dụng tro bay sản xuất vật liệu che phủ bãi rác thải rắn công nghiệp”.
Báo cáo tại buổi hội thảo, TS. Lê Văn Quang (Phó Giám đốc Phân viện Vật liệu xây dựng miền Nam) cho biết, lượng chất thải rắn ở dạng bột mịn phát sinh trong khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, hoạt động khai thác khoáng sản, công nghiệp gang thép (như tro xỉ nhiệt điện, phế thải…) hiện rất lớn, lên đến hàng triệu tấn mỗi năm. Đặc biệt. dù không có chất thải rắn nhưng ngành công nghiệp xi măng lại cần bãi chứa clinker tạm trữ - phát sinh bụi khi sửa chữa lò. Do đó, chất thải rắn dạng bột mịn dễ gây ô nhiễm môi trường, nếu không được kiểm soát chặt chẽ.
Để hạn chế tình trạng chất thải rắn phát tán gây ô nhiễm môi trường, các bãi chứa thường sử dụng đất, bọt, bạt polymer, vật liệu gốc xi măng để phủ lên. Tuy nhiên, từng loại vật liệu này lại có nhược điểm thường thấy như tốn tài nguyên đất, dễ thấm nước, dễ bị phân hủy bởi nhiệt độ hoặc khó thi công khi trời mưa.
TS. Lê Văn Quang hướng dẫn cách triển khai phương pháp phun xịt trong thực tế.
Vì vậy, Phân viện Vật liệu xây dựng miền Nam đã nghiên cứu giải pháp sử dụng tro bay nhiệt điện để chế tạo vật liệu và thi công lớp phủ chống phát tán ô nhiễm và cứng hóa cho các bãi chứa chất thải rắn công nghiệp, tận dụng nguồn nguyên liệu sẵn có là nguồn phế thải tro xỉ của nhà máy nhiệt điện. Đây là đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ, hoàn thành năm 2018.
Theo TS. Lê Văn Quang, nhóm đã sử dụng tro bay ở nhà máy nhiệt điện Duyên Hải 1 (Trà Vinh), pha trộn cùng với các loại phụ gia siêu dẻo (gốc naphthalene sulphonate), phụ gia đóng rắn nhanh (ASTM C494 type C), sợi phân tán (PVA), phụ gia biến tính độ nhớt và chống rửa trôi (hydroxyl etyl metyl xenlulo). Với thành phần tro bay chiếm 95%, loại vật liệu phủ này có độ linh động chảy lỏng cao, cường độ thấp, dễ dàng thi công phun phủ bề mặt (chỉ sử dụng một nhân công). Theo tính toán, chi phí vật liệu khá rẻ, vào khoảng 3.770 đồng/m2(lớp phủ dày 10mm, bảo vệ lâu dài), hoặc 1.280 đồng (nếu chỉ phủ ngắn hạn, dày 3-5mm).
Khi thi công, người vận hành có thể đặt máy phun và máy bơm lên xe bán tải, di chuyển theo đường nội bộ của bãi thải (vẫn được dùng cho xe cơ giới chuyên chở rác) để phun xịt. Trường hợp bãi nhỏ, có thể phun xịt xung quanh bằng vòi áp lực (khoảng 100m).
Tùy theo mục đích sử dụng, người vận hành có thể phun phủ lớp tạm thời (dày 3-5mm) cho vài tháng, hoặc trên 10mm với thời gian khoảng vài năm. Vật liệu sẽ kết dính hoàn toàn sau khoảng 5 giờ, có thể phun xịt ngay trong điều kiện trời mưa mà không bị ảnh hưởng. Lớp phủ này rất dễ dàng phá bỏ khi cần khai thác bãi chứa, bằng những dụng cụ thô sơ như xẻng, cuốc..
“Không có yêu cầu về bề mặt của bãi chất thải rắn trước khi phun vữa, miễn là bằng phẳng, được lu lèn chặt để thuận lợi cho việc thi công và tốn ít vật tư hơn vì giảm diện tích bề mặt. Độ dày phun xịt sẽ phụ thuộc vào vòi phun và áp lực phun, do đó cần thử nghiệm, đánh giá trước khi áp dụng đại trà.”, TS. Lê Văn Quang hướng dẫn cách triển khai phương pháp phun xịt trong thực tế.
Do vật liệu phủ này có các tính chất như độ linh động chảy lỏng cao, cường độ thấp, sử dụng nguồn nguyên liệu tro bay có sẵn tại địa phương, dễ dàng thi công phun xịt, nên có thể dùng bao phủ các chất thải công nghiệp, hoặc áp dụng để hóa cứng bề mặt cho một số các ứng dụng khác trong xây dựng hoặc giao thông, thủy lợi, hoặc vận chuyển các chất thải rắn trên các phương tiện chuyên chở khác.
TS. Lê Văn Quang cho biết, nhóm nghiên cứu ở Phân viện Vật liệu xây dựng miền Nam cũng đang kiểm tra một số tiêu chuẩn như chống cháy, chống mùi… để áp dụng cho bãi rác sinh hoạt.
Hoàng Kim (CESTI)