Mô hình trồng rau thủy canh thường được hiểu đơn giản là “trồng rau không cần đất”, hay cụ thể hơn là “trồng rau trong dung dịch”. Thủy canh là kỹ thuật trồng trực tiếp vào các môi trường dinh dưỡng hoặc giá thể như cát, trấu, vỏ xơ dừa, than bùn,…
Ưu điểm rõ nét nhất của kỹ thuật - phương pháp trồng thủy canh là cung cấp cho các loại rau trồng đầy đủ cũng như kịp thời nhiều nguyên tố khoáng cần thiết, chất dinh dưỡng, bảo đảm đủ ánh sáng, lượng khí CO2 cho quá trình quang hợp và ôxy cho quá trình hô hấp, nhằm mục đích để rau có thể phát triển khỏe mạnh theo ý muốn của người trồng".
Theo các chuyên gia về nông nghiệp, trồng rau thủy canh cũng là giải pháp kinh tế giúp một số hộ gia đình chủ động phòng ngừa tình trạng ngộ độc thực phẩm do dư lượng thuốc trừ sâu vượt ngưỡng quy định trong rau, củ, quả "không rõ nguồn gốc" vốn thường được bày bán tại nhiều xe hàng, khu chợ tự phát.
Đại diện công ty VHF cho biết, hệ thống máng trồng rau thủy canh về cơ bản tạo ra một môi trường sống khá sạch cho cây trồng, không gây ảnh hưởng ô nhiễm từ môi trường đất gây ra cho cây trồng như nấm, sâu bệnh, cho năng suất cao, đồng thời tận dụng diện tích đất trồng tốt.
Đối với các nông trại hay vườn rau chuyên nghiệp, mô hình trồng rau thủy canh về cơ bản giúp đảm bảo chất lượng vệ sinh - an toàn thực phẩm nhờ tuân thủ các quy định về chăm bón, kèm theo đó là những quy trình trồng trọt được "kỷ luật" hóa như nguồn nước, nhiệt độ và cả không khí xung quanh khu vực canh tác. Chưa dừng lại ở đó, ở các trang trại quy mô lớn hay nhà vườn, việc thu hoạch và bảo quản rau cũng luôn được các đơn vị tuân thủ nhiều tiêu chuẩn, quy định nhằm đảo chất lượng thành phẩm.
Ở thời điểm hiện tại, cùng với việc đảm bảo chất lượng rau xuất trại, hiện có nhiều đơn vị áp dụng hệ thống hỗ trợ quản lý và giúp khách hàng, người tiêu dùng thuận tiện tối đa trong việc truy xuất nguồn gốc.
Đại diện Ban tổ chức Techmart - Trung tâm Thông tin và Thống kê Khoa học và Công nghệ TP.HCM, trong khuôn khổ sự kiện Techmart chuyên ngành "Trồng trọt, chế biến và bảo quản rau, củ, quả" diễn ra từ 10-11/5 tại Sàn giao dịch công nghệ TP.HCM, sẽ có nhiều đơn vị tham gia giới thiệu các giải pháp canh tác nông sản, hạt giống cũng như thiết bị phục vụ tưới tiêu, thu hoạch, bảo quản và chế biến.
Ngoài hàng loạt mô hình trồng rau thủy canh được giới thiệu như thủy canh dạng ngang, giàn treo và dạng tháp, đại diện CESTI cho biết, tại kỳ Techmart sắp tới, khách tham quan còn có dịp trực tiếp xem một số ứng dụng thiết thực như máy rửa rau bằng nước năng lượng EZ, công nghệ màng bao khí quyển biến đổi trong bảo quản rau củ quả tươi (giải pháp GreenMap) hay công nghệ sản xuất chế phẩm sinh học phục vụ nhu cầu diệt nấm để bảo quản một số trái cây, hạt nông sản.
Ngoài ra, tại Cổng thông tin trực tuyến Techport.vn, khách hàng có thể tìm được nhiều đầu mối cung cấp các giải pháp như máy sấy tiêu, máy rang cacao, máy phân loại hay tách màu ngũ cốc.
Ưu điểm của mô hình trồng rau thủy canh
• Chi phí, giá thành: Nếu đầu tư bài bản thì phương pháp trồng rau thủy canh sẽ có giá thành cao hơn. Tuy nhiên, về lâu dài và nếu tính giá thành/sản phẩm thì phương pháp thủy canh có thể cho giá sản phẩm khá tối ưu. Tốn kém nhất trong phương pháp trồng rau là đầu tư vật liệu và dụng cụ ban đầu.
• Về dinh dưỡng: Trong phương pháp thủy canh, rau trồng cần dinh dưỡng nhiều hay ít trong từng giai đoạn đều được cung cấp đủ theo nhu cầu. Người trồng có thể dễ dàng điều chỉnh ngay hàm lượng dinh dưỡng.
• Về diện tích trồng: So với phương pháp thổ canh thì mô hình trồng rau thủy canh có số lượng canh tác nhiều hơn trên cùng một diện tích trồng. Thủy canh thích hợp với điều kiện canh tác chật chội như trồng trên sân thượng, ban công nhà phố.
• Về sâu bệnh: Trồng bằng phương pháp thủy canh thì ít sâu bệnh hơn hẳn so với phương pháp trồng thông thường. Nếu trồng trong nhà kính và khử trùng thường xuyên thì gần như không có sâu bệnh.
• Về công chăm sóc: Về cơ bản thì trồng bằng phương pháp thổ canh nhàn hơn. Tuy nhiên, nếu đủ điều kiện thích hợp thì trồng bằng phương pháp thủy canh hoàn toàn đơn giản và tiết kiệm thời gian. Do vậy, công chăm sóc cũng giảm đáng kể.
• Về tốc độ phát triển: Rau trồng bằng phương pháp thủy canh thường phát triển nhanh hơn từ 30-50% so với trồng bằng phương pháp truyền thống. Rau lớn nhanh nhưng không bị dư lượng hóa học, đảm bảo an toàn. Đối với loại rau trồng ngắn ngày, phương pháp thủy canh cho năng suất cao trong một thời gian canh tác ngắn.
Có 3 kiểu giàn trồng rau thủy canh, cụ thể là:
• Kệ thủy canh hình chữ A: Kệ trồng rau thủy canh chữ A phổ biến hơn cả vì chắc chắn và dễ di chuyển. Đơn cử như mẫu kệ 8 ống, bạn cần khung sắt kích thước 1.55 x 1.45m, 8 ống thủy canh, máy bơm, thùng chứa dung dịch 30-40 lít. Các bước tiến hành gồm: lắp đặt khung kệ, lắp đai sắt giữ ống rồi lắp đặt ống trồng rau thủy canh là hoàn thành. Bạn có thể làm loại kệ 8, 10 hoặc 12 ống tùy nhu cầu.
• Mô hình kiểu giàn treo: Mô hình này dành cho hộ gia đình có diện tích “khiêm tốn” nhưng vẫn muốn sở hữu một mảng xanh để trồng rau sạch. Lắp đặt chúng không quá khó, bạn cần một chiếc giàn có độ cao khoảng 2 mét với chiều dài tương tự, những chiếc ống được chuẩn bị lỗ khoan kích thước vừa đủ để đặt rọ nhựa, ống dẫn nước, thùng chứa cỡ lớn và thêm một giàn cáp thật chắc chắn để treo các ống này lên.
• Hệ thống giàn thủy canh ngang: Lựa chọn này dành cho những gia đình có diện tích sân thượng tương đối rộng và nhu cầu sử dụng rau nhiều. Các dụng cụ chuẩn bị thường bao gồm khung sắt, ống trồng, máy bơm, thùng chứa, có thể có mái che. Theo đó, các ống sẽ đặt trên các giá đỡ nằm ngang, dung dịch dinh dưỡng thủy canh được bơm lên cung cấp vào từng ống. Chiều dài ống tùy theo hiện trạng lắp đặt, tuy nhiên chỉ cần 8 ống, mỗi ống dài 6m và trồng luân phiên là gia đình bạn có thể có rau xanh ăn liên tục suốt tháng.
Nguyên vật liệu cần thiết cho mô hình trồng rau thủy canh
Khi trồng thủy canh, dung dịch dinh dưỡng là điều đầu tiên phải quan tâm chuẩn bị, cũng là yếu tố quan trọng bậc nhất quyết định thành công. Dung dịch dinh dưỡng thủy canh hiện có bán khá nhiều tại các cửa hàng thuốc bảo vệ thực vật, trung tâm khuyến nông hay các vựa kiểng.
Ngoài ra, đảm bảo độ pH của nước cũng là một yếu tố rất quan trọng. Mỗi khi độ pH không nằm trong mức cho phép thì người trồng có thể chỉ cần dùng một lượng dung dịch điều chỉnh pH rất nhỏ cho két nước. Nhưng việc trữ sẵn hai lọ dung dịch điều chỉnh pH nhỏ như pH+ và pH- cũng là điều nên làm.
Hạt giống rau có thể dễ dàng mua ở các siêu thị lớn, hoặc các cửa hàng cây cảnh – rau sạch.
Công cụ để ươm cây thường cũng khá đơn giản. Chỉ cần một cái khay với vài cái chén bát để ngâm hạt. Cuối cùng, tùy vào điều kiện và sở thích, có thể mua thêm các chế phẩm sinh học và hữu cơ khác để bổ sung dưỡng chất và ngăn chặn nấm bệnh, xua đuổi sâu bọ, côn trùng, bổ sung vitamin cho rau.
Chuẩn bị giàn
Mô hình trồng rau thủy canh có nhiều giải pháp trồng như thủy canh tĩnh, thủy canh hồi lưu, bán thủy canh tùy vào mục đích và nhu cầu của người trồng hay đơn vị kinh doanh. Mỗi phương pháp sẽ có cách chăm sóc cũng như ưu nhược điểm khác nhau.
Bạn có thể tự thiết kế cho mình một dàn trồng thủy canh nếu có đủ thời gian và kiên nhẫn. Giải pháp tự làm thường tiết kiệm chi phí ban đầu, tuy nhiên sẽ chiếm khá nhiều thời gian và công sức. Việc tự thiết kế giàn trồng cũng đòi hỏi bạn phải trang bị một số kiến thức cơ bản trước khi bắt đầu.
Trên thị trường hiện có bán những ống nhựa chuyên dụng cho thủy canh với độ an toàn thực phẩm và thẩm mỹ cao. Hãy chọn loại ống trồng phù hợp với quy mô và không gian dự tính canh tác.
Ngoài ra, để đơn giản hơn, có thể chọn mua một giàn trồng thủy canh có sẵn hoặc đặt thiết kế riêng để phù hợp với diện tích nhà bạn.
Giải pháp trồng rau thủy canh của Công ty VH-Farm
VH-Farm là đơn vị chuyên ứng dụng công nghệ thủy canh để sản xuất rau sạch an toàn. Xây dựng nền tảng mới hướng đến nền nông nghiệp công nghệ cao, VH-Farm cam kết đem đến những công nghệ mang nét riêng của người Việt.
Hệ thống thủy canh của VH-Farm dựa trên nền tảng công nghệ tiên tiến nhất hiện nay nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và cung cấp rau an toàn đến người tiêu dùng.
VH Farm hiện cung cấp 3 loại rau chính là xà lách, cải xanh và cải ngọt (trong thời gian tới sẽ có thêm bó xôi, cải thìa và rau dền). VH-Farm hoàn toàn không sử dụng chất bảo quản nhưng rau vẫn có thể giữ tươi được lâu ngày. Để rau bảo quản tốt cần đảm bảo 3 yếu tố chính như sau:
1. Số lượng vi sinh trên rau: Môi trường nhà kính VH-Farm luôn được đảm bảo sạch sẽ, rau được đóng gói giữ khô ngăn ngừa sự phát triển của một số vi sinh có hại ảnh hưởng đến quá trình bảo quản.
2. Phân bón lá và chất kích thích tăng trưởng: VH-Farm không dùng phân bón lá quá nhiều vì lượng phân còn tồn đọng trên mặt sẽ gây phá hủy lớp biểu bì lá ảnh hưởng đến quá trình bảo quản, rau dễ dập úng. Quan trọng là VH-Farm không sử dụng chất kích thích tăng trưởng.
3. Chế độ bón phân: Ổn định, đảm bảo nhu cầu phát triển của rau. Mỗi giai đoạn, mỗi loại rau được chia thành những hệ thống khác nhau giúp điều tiết dinh dưỡng một cách dễ dàng. Không gây dư thừa hoặc thiếu ảnh hưởng đến phẩm chất rau.
Giải pháp trồng rau thủy canh của Công ty VH-Farm sẽ được trưng bày, giới thiệu tại Techmart chuyên ngành "Trồng trọt, chế biến và bảo quản rau, củ, quả" tại 79 Trương Định, Phường Bến Thành, Q.1, TP.HCM từ ngày 10-11/5/2018.
Để đăng ký tham dự Techmart, cũng như tìm kiếm các công nghệ và thiết bị, tiếp xúc chuyên gia tư vấn, vui lòng liên hệ:
Trung tâm Thông tin và Thống kê Khoa học và Công nghệ TP.HCM
Phòng Thông tin Công nghệ
• 79 Trương Định, phường Bến Thành, Quận 1, TP.HCM
• ĐT: (028) 3825 0602 - Fax: (028) 3829 1957
• DĐ: 0918 692 173 (Mr. Cang)
• Email: techmart@cesti.gov.vn