Virus SARS-CoV-2 thường gây suy hô hấp và viêm phổi nghiêm trọng cho bệnh nhân COVID-19. Tuy nhiên, nghiên cứu mới đây cũng cho thấy, nó gây ra rối loạn chức năng thần kinh-mạch máu não ở bệnh nhân, gồm đột quỵ do thiếu máu cục bộ ở các động mạch lớn cung cấp máu cho não, như động mạch cảnh.
Tiến sĩ Luca Cucullo và các đồng nghiệp tại Trung tâm Khoa học Y tế, Đại học Công nghệ Texas (TTUHSC) đã nghiên cứu tác động của hút thuốc lá hoặc thuốc lá điện tử đối với hệ thống tuần hoàn và thần kinh trong nhiều năm qua. Các kết qua nghiên cứu của họ đã cho thấy, những người hút thuốc lá hoặc thuốc lá điện tử dễ bị nhiễm virus và vi khuẩn hơn những người không hút thuốc.
Dựa trên những phát hiện đó và các nghiên cứu trường hợp bệnh nhân COVID-19 gần đây, Cucullo và Sabrina Rahman Archie, trợ lý nghiên cứu sau đại học tại TTUHSC, đã xem xét khả năng hút thuốc hoặc thuốc lá điện tử gây ra rối loạn chức năng mạch máu não và thần kinh của những người nhiễm virus. Nghiên cứu này được công bố trên Tạp chí International Journal of Molecular Sciences.
Trong các nghiên cứu trước đây, Cucullo đã cho thấy, khói thuốc lá có thể làm suy giảm chức năng hô hấp của con người, ảnh hưởng đến hệ thống tuần hoàn và não bộ. Do COVID-19 cũng tấn công hệ thống hô hấp và mạch máu, họ tìm kiếm bằng chứng về khả năng hút thuốc hoặc thuốc lá điện tử có thể làm sức khỏe của bệnh nhân COVID-19 tồi tệ thêm.
Theo Archie, một số nghiên cứu đã cho thấy xảy ra đột quỵ ở bệnh nhân COVID-19. Một nghiên cứu trên 214 bệnh nhân COVID-19 cho thấy, 36,45% có các triệu chứng về thần kinh (virus có khả năng ảnh hưởng đến hệ thống mạch máu não).
Với cơ thể con người, có khoảng 13 yếu tố khiến quá trình đông máu gia tăng do thiếu oxy ở cấp độ tế bào, giống như khi hút thuốc. Archie cho biết, COVID-19 có thể làm tăng một số yếu tố gây đông máu, đặc biệt là “yếu tố von Wellebrand”, một protein gây đông máu thường liên kết với “yếu tố VIII” gây đông máu và thúc đẩy quá trình kết dính tiểu cầu tại các vết thương.
Archie giải thích: “Khi yếu tố gây đông máu tăng lên thì khả năng hình thành các cục máu đông sẽ cao hơn. Cuối cùng, chúng sẽ gây ra một số rối loạn chức năng trong hệ tuần hoàn, ví dụ như đột quỵ do xuất huyết hoặc thiếu máu cục bộ."
Vì COVID-19 và hút thuốc lá hoặc thuốc lá điện tử đều làm tăng các yếu tố đông máu, ảnh hưởng đến hệ thống mạch máu não nên Cucullo tin rằng những bệnh nhân COVID-19 hút thuốc lá có nguy cơ đột quỵ cao hơn.
Các nghiên cứu lâm sàng gần đây cũng cho thấy, tác hại do COVID-19 gây ra cho cơ thể, đặc biệt là đối với hệ hô hấp, là vĩnh viễn: những bệnh nhân hồi phục sau COVID-19 có nguy cơ bị đột quỵ cao, nguyên nhân không phải do tuổi tác hay các hoạt động thể chất khác. Nhiều người có các yếu tố nguy cơ cao nhất, từ các tác hại dài hạn của COVID-19, lại là những thanh niên 20-30 tuổi, những người được xem là đang ở độ tuổi sung mãn nhất. “Sau khi hết COVID-19, một số bệnh nhân vẫn chỉ có thể đi được vài bước mà không gặp vấn đề về hô hấp. Vì vậy, cho dù đã hồi phục, một số tác hại dài hạn vẫn còn đó”, Cucullo cho biết thêm.
Ngoài việc làm suy giảm hệ thống miễn dịch và tuần hoàn, gây rối loạn chức năng thần kinh và mạch máu não, hút thuốc lá hoặc thuốc lá điện tử còn làm cho các bệnh nhân cúm hoặc các bệnh hô hấp, bệnh phổi bệnh nặng hơn.
Tuấn Kiệt (CESTI) - Theo sciencedaily.com