"Ngôi nhà sáng tạo" tại IFA 2012
Tại triển lãm điện tử tiêu dùng quốc tế IFA vừa diễn ra tại Đức, Siemens đã giới thiệu những sản phẩm không bao lâu nữa sẽ bước vào ngôi nhà của chúng ta.
Sớm thành hiện thực đó là tủ lạnh kiểm tra từ xa, thông qua ứng dụng smartphone hay máy tính bảng. Camera gắn trong tủ lạnh, qua kết nối Wi-Fi hay 3G sẽ hiển thị những thứ trong đó trên màn hình thiết bị di động. Bạn có thể chọn một số thực phẩm (trên màn hình) và hỏi cách thức chế biến món ăn.
Nếu mọi thứ đều có sẵn ở nhà, ứng dụng trên thiết bị di động cũng có thể từ xa ‘ra lệnh’ bật/tắt và giám sát tình trạng hoạt động của các thiết bị trong nhà bếp.
Khi mọi thứ đã sẵn sàng, chúng ta bắt tay vào việc nấu nướng. Trình tự nấu nướng đã được chiếu lên “mặt bàn chế biến thức ăn” (Cooktop – thiết bị của Themardor thuộc Siemens đã được giới thiệu tại CES 2012) có màn hình điều khiển cảm ứng đa chạm. Khi đến bước nào đó, ví dụ như đưa thịt vào lò nướng, bạn chỉ cần chạm vào dòng hướng dẫn trên màn hình và lò sẽ tự động làm nóng đến nhiệt độ cần thiết.
Việc sử dụng năng lượng thay thế ngày càng phổ biến, một hệ thống theo dõi vị trí mặt trời sẽ cho bạn biết thời điểm nào trong ngày có nhiều nắng nhất để sử dụng cho các thiết bị trong nhà.
Nếu có thiết bị nào trong nhà bị hư hỏng hay cần bảo trì, lúc này ứng dụng di động càng phát huy tác dụng. Dùng camera thu hình của thiết bị bị trục trặc, ứng dụng sẽ chồng lên đó hình ảnh 3D hướng dẫn sửa chữa, hoặc có thể cho phép chuyên gia kỹ thuật từ xa kết nối tới thiết bị để chỉnh sửa (các thiết lập điện tử) hay hướng dẫn bạn quy trình sửa chữa qua trao đổi trực tuyến.
Khi nào những thiết bị này sẽ có trên thị trường? Theo Siemens, khoảng hai năm nữa.
5 công nghệ trong “ngôi nhà sáng tạo”
Các công nghệ dưới đây đã hiện hữu, sản phẩm đang trên đường ra thị trường và sẽ sớm trở nên không thể thiếu trong cuộc sống của chúng ta.
Sử dụng internet tốc độ siêu cao cho mạng gia đình
Một số khu vực may mắn nay đã có mạng cáp gigabit đến tận nhà. Cáp quang gigabit đem đến bước nhảy vọt về tốc độ kết nối internet. Tốc độ này hiện chủ yếu dùng cho giải trí nhưng sẽ sớm được dùng cho mục đích thiết thực hơn: cung cấp băng thông cần thiết cho mạng gia đình.
Việc chuyển kết nối gigabit sang mạng không dây (WiFi) đang được thực hiện, triển vọng mang đến rất nhiều ứng dụng trong gia đình. Tổ chức Wireless Gigabit Aliiance đang hoàn thiện đặc tả kỹ thuật IEEE 802.11ad (WiGig) cho phép truyền dữ liệu qua mạng WiFi với tốc độ lên đến 7Gbps. Trước mắt, với các chip 802.11ac mà Qualcomm đã có kế hoạch sản xuất, tốc độ truy cập WiFi sẽ sớm đạt tốc độ 1,3 Gbps.
Nhiều hoạt động internet hiện nay được thực hiện qua smartphone (qua kết nối 3G và 4G). Các nhà mạng di động hiện đang gồng mình chịu tải, phải khống chế dung lượng dữ liệu và điều tiết (giảm tốc độ) các kết nối “không giới hạn”. Các nhà mạng sẽ phải sớm đưa ra thiết bị có thể chuyển tải sang WiFi.
Hiện đã có đặc tả 802.11u cho phép chuyển đổi qua lại dễ dàng giữa 3G và WiFi. Thay vì trưng ra cho người dùng một danh sách dài các mã nhận dạng mạng (SSID) khó hiểu, 802.11u cho phép các thiết bị dò thấy và tự động kết nối WiFi, nhờ vậy giảm tải hoạt động cho mạng di động. Tất nhiên, điều này đòi hỏi phải có mạng WiFi công cộng đáng tin cậy (như mạng WiFi ở Hội An).
Quản lý và điều tiết sử dụng điện trong nhà
Việc sử dụng điện ở hầu hết các gia đình hiện nay không được “minh bạch”. Điện được cấp, được sử dụng, và bạn nhận được hóa đơn. Khó xác định điện được sử dụng “như thế nào” và “bao nhiêu”. Tuy nhiên, một loạt các công nghệ và thiết bị đang được triển khai sẽ giúp cho việc giám sát và kiểm soát “vòng đời” của điện dễ dàng hơn.
Ví dụ như thiết bị được bàn tán xôn xao hồi cuối năm rồi - Nest Learning Thermostat có khả năng tự điều chỉnh theo thói quen và sở thích nhiệt độ của chủ nhân. Hàng ngày, bạn rời khỏi nhà lúc 8 giờ sáng, Nest biết thông lệ này và ngừng việc sưởi ấm hoặc làm mát ngôi nhà không cần thiết. Bạn bất chợt về nhà ăn trưa, ngủ một giấc ngắn, Nest nhận biết và thực hiện điều chỉnh nhiệt độ trong nhà phù hợp.
Thiết bị điều chỉnh nhiệt độ này không chỉ biết thói quen của bạn để “phục vụ” mà còn có thể nối mạng, liên lạc với các thiết bị khác trong nhà và cho phép bạn điều chỉnh thông qua một ứng dụng hoặc giao diện web.
Ngoài việc giữ nhiệt độ đúng như ý muốn, Nest còn giúp tiết kiệm điện. Nó ghi nhận mức sử dụng điện theo thời gian và hiển thị một cách trực quan. Tuy giá đắt (249 USD tại Mỹ), nhưng thiết bị này có tương lai đầy hứa hẹn với việc phát triển lưới điện thông minh (lưới điện kết hợp công nghệ thông tin, có khả năng truyền dữ liệu và điều khiển).
Giống như Nest, đồng hồ đo cùng với lưới điện thông minh giúp khách hàng sử dụng điện hiệu quả hơn thông qua các công cụ như cập nhật chi phí sử dụng điện theo thời gian thực để điều chỉnh kịp thời. Nếu quen mở máy tính suốt ngày, số tiền phải trả hiển thị từ đồng hồ sẽ làm bạn “giật mình” và tắt ngay máy tính khi ngừng sử dụng.
Sự kết hợp những công nghệ như Nest và lưới điện thông minh mang đến nhiều tiện ích: kiểm soát tự động nhiệt độ trong nhà, tắt mở đèn, màn hình, máy pha cà phê… Thậm chí có thể “dẹp yên” lò đang nấu nguy hiểm khi phát hiện bạn đã ra khỏi nhà hoặc bật một vài đèn chiếu sáng ngoài sân và trong nhà khi bạn trở về lúc trời tối.
Theo ZigBee Alliance, 15 triệu đồng hồ đo thông minh có khả năng liên lạc hai chiều với các thiết bị điện tử gia dụng đã được lắp đặt (tại Mỹ), và 40 triệu cái nữa đang trên đường ra thị trường.
Cách mạng truyền hình
Truyền hình cáp đang cần cải tổ. Các kênh truyền hình phải trả tiền chậm đổi mới hơn hết. Các hộp thu (set-top box) bất tiện, các bộ điều khiển khó dùng và hệ thống kênh “vô tổ chức”.
Thật may, internet cung cấp lựa chọn thay thế. Video phát trực tuyến sẽ là tương lai của nội dung có đăng ký thuê bao, dù hiện chưa có nhà đài tên tuổi nào đưa nội dung đó đến nhà bạn. Rất nhiều thiết bị đang qua mặt các đài truyền hình cáp chậm chạp: các hộp Roku và Boxee cho phép xem nội dung từ Netflix, Hulu và YouTube trên tivi. Các thiết bị chơi game như Xbox 360 cũng tích hợp khả năng này. Nếu cần, cắm cáp HDMI vào máy tính xách tay cũng xem được.
Trong ngôi nhà tương lai, chương trình truyền hình theo lịch có tương lai mờ nhạt so với chương trình yêu cầu. Nó sẽ không biến mất, nhưng sẽ kém hấp dẫn hơn so với chương trình được chọn xem vào thời gian thích hợp. Các thiết bị như Home Promise của Promise, tivi có thể ghi lại chương trình trên tất cả các kênh truyền hình và lưu trữ trong một tuần.
Phần cứng tivi cũng cần cải tổ. Tương lai không xa tivi sẽ có những khả năng như máy tính bảng: nối mạng, lưu trữ và hiển thị. Tất cả trong một.
Còn nữa, việc điều khiển. Cách điều khiển chạm của máy tính bảng sẽ không thích hợp. Không ai muốn đứng sát tivi dùng tay để đổi kênh, cũng không ai muốn tiếp tục điều khiển với các nút mũi tên và các nút số trên bộ điều khiển từ xa. Chuột và bàn phím cũng không bao giờ làm việc ở phòng khách vì bất tiện và dễ bị thất lạc.
Các ứng dụng cho phép sử dụng smartphone hoặc máy tính bảng để điều khiển tivi sẽ ngày càng phổ biến. Điều khiển bằng giọng nói và cử chỉ cũng có nhiều tiềm năng để “dụng võ” ở đây. Những thiết bị “hiểu” được các kiểu điều khiển này (như Kinect của Microsoft) có thể được tích hợp vào màn hình, với điều kiện công nghệ nhận dạng tiếp tục được cải thiện.
Kết nối và kiểm soát sức khỏe mọi lúc
Kiểm soát trọng lượng và sức khỏe bằng cách theo dõi mức độ hoạt động và lượng calori là phương pháp đã có hàng chục năm nay. Các thiết bị như FitBit có thể làm việc đó một cách tự động. Thiết bị này kẹp ở quần áo hoặc đeo ở cổ tay có thể tự động đo và ghi nhận các chỉ số liên quan đến sức khỏe suốt cả ngày.
Ngoài tính năng đo nhịp đi, mức độ hoạt động hoặc thói quen nghỉ ngơi, FitBit còn tích hợp một số ứng dụng khác liên quan đến sức khỏe như RunKeeper (giám sát nhịp chạy) và LoseIt (giám sát trọng lượng) cho người dùng biết xu hướng sức khỏe của mình. FitBit đi kèm một chiếc đế để cập nhật thông tin và bạn có thể xem qua giao diện web.
Ngoài ra, chiếc cân Withings dùng trong phòng tắm không chỉ đo trọng lượng cơ thể mà còn đo cả chỉ số mỡ và BMI (Body Mass Index), sau đó lưu thông tin này để bạn theo dõi qua giao diện web; thiết bị theo dõi huyết áp nối mạng, cho bạn số liệu theo thời gian để giám sát tình trạng sức khoẻ của mình. Gần đây, nhà chức trách Mỹ đã chấp thuận cho bán trên thị trường thiết bị đo đường huyết cắm vào các thiết bị chạy iOS (hệ điều hành di động của Apple) có thể theo dõi mức đường trong máu và cung cấp thông tin cho các chuyên gia chăm sóc sức khỏe.
Các thiết bị như cân Withings hoặc thiết bị giám sát đường huyết có thể truyền dữ liệu trực tiếp đến phòng khám của bác sĩ. Tuy không thay thế việc khám trực tiếp, nhưng số liệu theo dõi hàng ngày sẽ giúp cho việc định bệnh và chữa trị tốt hơn.
Khi kết hợp được y tế và công nghệ cao, việc khám bệnh, chẩn đoán và điều trị có thể được thực hiện từ xa, nhanh chóng, thuận tiện.
Tri thức “trong lòng bàn tay”
Sách điện tử (e-book) đã len vào mọi nơi, từ giải trí đến học tập. Nếu giải quyết được cuộc chiến định dạng và giá cả đôi khi cao vô lý, sách điện tử sẽ chiếm lĩnh vị trí trong nhà trong vài năm tới. Khả năng dễ chuyển đi với định dạng kỹ thuật số sẽ giúp e-book trở nên phổ biến hơn. Dù giá còn cao, nhiều thư viện đã vào “cuộc chơi e-book”. Một ngày nào đó, giá sách trong nhà sẽ… trống rỗng!
Kindle Fire và phiên bản e-reader cấu hình thấp hơn hiện đang dẫn dắt thị trường thiết bị giá rẻ, nhưng màn hình Pixel Qi hy vọng có thể mang lại thành công nhiều hơn nữa cho các thiết bị cá nhân. Màn hình Pixel Qi có thể chuyển đổi qua lại giữa chế độ LCD sáng nền và chế độ “phản chiếu” tiêu thụ ít điện năng (không cần đèn nền, tương tự như màn hình e-ink). Notion Ink Adam, máy tính bảng với màn hình Pixel Qi, đã ra mắt cách đây hai năm.
Dù máy tính bảng (và máy tính bảng kiêm e-reader) đang chen vào “thị trường nội dung”, nhưng smartphone nhiều khả năng vẫn đóng vai trò chính. Tất cả các thiết bị này sẽ phối hợp với nhau trên kết nối internet tốc độ gigabit. Có thể trong tương lai smartphone và tablet sẽ hợp nhất với tên gọi phablet. Ít nhất có một công ty đang cố gắng thực hiện việc này.
“Ngôi nhà sáng tạo” của tương lai sẽ giúp chúng ta biết và quản lý tiền bạc, sức khỏe, năng lượng và giải trí tốt hơn. Những hạt giống cho “ngôi nhà sáng tạo” này đã được gieo trồng. Hầu hết chúng ta đều có ít nhất một trong các thiết bị này trong tay, và ít nhất có ai đó đang sở hữu tablet, smart TV, FitBit, và Nest, và đã kết nối tất cả thiết bị này trong mạng nội bộ gigabit.
Sở hữu “Ngôi nhà sáng tạo” hôm nay - đó là người may mắn, ngày mai điều này sẽ là bình thường.
P.Nguyễn, STINFO Số 10/2012.