Ban biên tập STINFO bình chọn 10 sự kiện KH&CN nổi bật trong nước và 5 sự kiện thế giới, các sự kiện được chọn nhìn chung có cùng một "điểm nhấn": Khoa học cần sự minh bạch và trách nhiệm với xã hội.
1. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 6 về phát triển khoa học và công nghệ
Ngày 1/11/2012, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã ký ban hành Nghị quyết Hội nghị lần thứ 6 BCH Trung ương Đảng khóa XI (Nghị quyết số 20-NQ/TW) về phát triển khoa học và công nghệ (KH&CN) phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.
Nghị quyết đã nêu định hướng phát triển KH&CN đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030. Theo đó, phát triển và ứng dụng KH&CN là quốc sách hàng đầu, là một trong những động lực quan trọng nhất để phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc; là một nội dung cần được ưu tiên tập trung đầu tư trước một bước trong hoạt động của các ngành, các cấp.
2. Vệ tinh tự chế đầu tiên của Việt Nam bay vào vũ trụ
Ngày 21/7/2012, đúng 9 giờ 6 phút (theo giờ Việt Nam), vệ tinh F-1 do Phòng Nghiên cứu Không gian FPT (FSpace) thuộc Viện Nghiên cứu Công nghệ Đại học FPT chế tạo đã phóng thành công vào không gian vũ trụ từ Trung tâm Vũ trụ Tanegashima, Nhật Bản.
Từ lúc F-1 được thả ra khỏi Trạm vũ trụ quốc tế (ISS) vào hôm 4-10, trạm mặt đất của Phòng Nghiên cứu FSpace tại Hà Nội và nhiều đài vô tuyến điện khác trên thế giới vẫn chưa nhận được tín hiệu từ vệ tinh này. Dù vậy, sự kiện F-1 vào không gian ghi thêm một dấu mốc cho ngành khoa học và công nghiệp vũ trụ còn non trẻ của Việt Nam.
3. Ca ghép gan người lớn đầu tiên ở phía Nam
Ngày 13/10/2012, ê kíp hùng hậu 37 người gồm các bác sĩ tại Bệnh viện Chợ Rẫy TP.HCM cùng các chuyên gia đến từ bệnh viện ASAN (Hàn Quốc) đã thực hiện thành công ca phẫu thuật ghép gan người lớn (52 tuổi) từ người hiến sống (22 tuổi) lần đầu tiên tại TP.HCM và khu vực phía Nam. Đây là ca ghép gan thứ ba từ người hiến sống thành công trên cả nước.
4. ASPA - Sự kiện lớn nhất hằng năm của Hiệp hội Các Khu công viên khoa học châu Á tổ chức tại TP.HCM và kỷ niệm 10 năm thành lập Khu Công nghệ cao TP.HCM
Ngày 24/10/2012, Ban Quản lý Khu Công nghệ cao TP. HCM đã tổ chức Lễ kỷ niệm 10 năm xây dựng và phát triển. Đánh giá về 10 năm hoạt động, ông Lê Hoài Quốc, Trưởng ban quản lý Khu công nghệ cao cho biết, đến cuối tháng 9/2012, Khu công nghệ cao thành phố đã thu hút được 66 dự án đầu tư, với tổng vốn đạt 2,2 tỷ USD, trong đó có 33 dự án FDI với vốn đầu tư 1,78 tỷ USD và 33 dự án trong nước với vốn 430 triệu USD.
Ngày 25 - 26/10/2012, ASPA - Hội nghị thường niên Hiệp hội các khu công viên khoa học châu Á lần thứ 16 diễn ra tại TP.HCM với chủ đề “Công viên khoa học và kinh tế xanh”. Đây là sự kiện lớn nhất hằng năm của Hiệp hội các khu công viên khoa học châu Á. Hội nghị năm nay do Việt Nam đăng cai tổ chức, có 144 nhà khoa học, nhà quản lý đến từ 20 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới tham dự.
5. Xôn xao máy phát điện chạy bằng nước
Đầu năm 2012, tuyên bố chế tạo thành công “máy phát điện chạy bằng nước” với giá rẻ của TS. Nguyễn Chánh Khê - Trung tâm Nghiên cứu và triển khai, Khu CNC TP.HCM gây xôn xao giới khoa học Việt Nam. Điểm mấu chốt chính là chất phụ gia (hay xúc tác? ) “bí mật”, dưới tác dụng của chất này, nước sẽ thực hiện phản ứng tạo ra khí hydro và sinh điện. Tuy nhiên, đây cũng chính là điểm gây tranh luận của các nhà khoa học.
6. Giải thưởng Bông lúa Vàng Việt Nam lần thứ Nhất
Lễ trao tặng giải thưởng Giải thưởng Bông lúa Vàng Việt Nam lần thứ Nhất đã được tổ chức tại Hà Nội ngày 14/11, đúng vào ngày kỷ niệm 67 năm thành lập Bộ Canh nông (14/11/1945 - 14/11/2012), tiền thân của Bộ NNPTNT.
Giải thưởng nhằm ghi nhận, biểu dương và tôn vinh các tập thể, cá nhân có sản phẩm chất lượng cao, các mô hình phát triển nông nghiệp, nông thôn mới, các công trình nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ được áp dụng vào sản xuất và đời sống, góp phần thực hiện sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn và hội nhập kinh tế quốc tế.
Ở lần trao giải đầu tiên, Giải thưởng Bông lúa Vàng Việt Nam được trao tặng cho 56 tập thể, cá nhân là tác giả của 56 sản phẩm tiêu biểu, xứng đáng nhất, đại diện cho gần 300 sản phẩm thuộc các lĩnh vực của ngành được đề cử, đạt đỉnh cao về các tiêu chí kỹ thuật, kinh tế, xã hội và môi trường; trong đó tập trung vào các nhóm sản phẩm gồm: các sáng chế, giải pháp hữu ích, công trình nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ; giống cây trồng, vật nuôi, vật tư kỹ thuật nông nghiệp, máy móc thiết bị, hàng hóa thủ công mỹ nghệ; các mô hình phát triển nông nghiệp, nông thôn mới; thương hiệu hàng hóa có uy tín.
7. Việt Nam đoạt giải Năng lượng toàn cầu 2012
Với “Dự án tổng thể năng lượng sạch và chiếu sáng quần đảo Trường Sa và Nhà Dàn DK", Việt Nam lần thứ ba đoạt giải Giải thưởng Năng lượng Toàn cầu (Energy Globe Arwards).
Giải thưởng này có được tổ chức lần đầu vào năm 1999. Mỗi năm có hơn 1.000 dự án và sáng kiến từ khắp thế giới gửi về để tranh giải cho các hạng mục Đất, Lửa, Nước, Khí và Tuổi trẻ. Giải năm nay của Việt Nam thuộc hạng mục Đất.
8. Học sinh Việt Nam giành giải Nhất ở Intel ISEF 2012
Với đề tài “Xử lý nước mặn thành nước ngọt bằng kỹ thuật chân không và năng lượng mặt trời phục vụ cho sinh hoạt”, đoàn học sinh Việt Nam đã xuất sắc giành giải nhất tại Hội thi Khoa học và Kỹ thuật quốc tế của Intel (Intel ISEF) tổ chức tại Mỹ. Hội thi quy tụ 1.549 thí sinh đến từ 68 quốc gia trên thế giới. Đây là lần thứ 4 Việt Nam tham gia Intel ISEF và là lần đầu tiên học sinh Việt Nam đăng quang ngôi vô địch.
9. Robot Việt Nam gây tiếng vang trên thế giới
Ba trang web về khoa học và công nghệ hàng đầu tại Mỹ đồng loạt tôn vinh hai robot tới từ Việt Nam trong triển lãm đồ chơi quốc tế 2012 tại thành phố New York, Mỹ: DiscoRobo - robot nhảy theo nhạc, được trang Popular Science bình chọn là sản phẩm tốt nhất tại triển lãm đồ chơi này; SketRobo - robot vẽ nhận được 2 giải "Đồ chơi công nghệ cao hay nhất" của trang Space và "Đồ chơi mới xuất sắc" của trang Mashable.
10. Hội chợ Quốc tế Nông nghiệp Công nghệ cao và Công nghiệp thực phẩm - Hi-Tech Agro 2012
Lần đầu tiên tổ chức, Hi-Tech Agro 2012 đã tập hợp được những mô hình sản xuất nông nghiệp công nghệ cao phù hợp với nhu cầu thị trường. Hội chợ như một cuộc thăm dò nhu cầu, thị hiếu để các cơ sở sản xuất, nghiên cứu mạnh dạn đầu tư cho lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao.
Top 5 sự kiện thế giới
|
1. Phát hiện “hạt của Chúa”
Các nhà khoa học ở Trung tâm Nghiên cứu Hạt nhân châu Âu (CERN) ngày 4/7/2012 đã công bố phát hiện một hạt nguyên tử mới và có thể là hạt Higgs xưa nay chỉ tồn tại trên lý thuyết. Hạt Higgs giúp giải thích vì sao các hạt cơ bản khác lại có khối lượng, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cấu trúc của vật chất và sự hình thành của vũ trụ.
Các nhà khoa học cho rằng đây là một đại sự kiện trong khoa học đương đại và là khởi đầu của một kỷ nguyên khoa học mới.
2. Curisosity chinh phục sao Hỏa
Sau một hành trình kéo dài 8 tháng, tàu thăm dò lớn nhất từ trước đến nay của con người mang tên Curiosity, đã hạ cánh thành công xuống sao Hỏa vào ngày 6/8/2012. Curiosity có chiều dài gấp đôi và nặng gấp 5 lần so với các tàu thăm dò Spirit và Opportunity. Nó mang một khối lượng trang thiết bị nghiên cứu khoa học gấp 10 lần so với “hai người” tiền nhiệm.
Các chuyên gia cho rằng việc Curiosity hạ cánh thành công xuống sao Hỏa đã mở đường cho việc nhân loại đổ bộ lên hành tinh này trong 20 năm tới.
3. Từ chức vì… Einstein vẫn đúng!
Năm ngoái, giới khoa học đã “choáng váng” khi một thí nghiệm có vẻ như chứng tỏ một trong những lý thuyết cơ bản của Einstein là sai lầm. Những thông tin đầu tiên ghi lại các hạt neutrino chuyển động với tốc độ nhanh hơn ánh sáng xuất hiện vào ngày 23/9/2011. Lúc đó người ta đã đưa ra kết quả chùm neutrino đi từ CERN đến Gran-Sasso tính trung bình nhanh hơn so với tính toán lý thuyết 60 nano giây. Như vậy là các hạt neutrino đã chuyển động nhanh hơn tốc độ ánh sáng 1,0000248 lần.
Nhưng đến ngày 16/3/2012, CERN đưa ra thông cáo báo chí tuyên bố rằng neutrino không hề chuyển động nhanh hơn tốc độ ánh sáng. Hóa ra kết quả chấn động đó là do… một sợi cáp bị lỏng! Việc công bố vội vàng này dẫn đến sự từ chức của giáo sư Antonio Ereditato, chủ nhiệm dự án OPEERA và nhà khoa học Dario Autiero, những người đã trực tiếp đo và đưa ra kết quả.
4. Phiên tòa về trách nhiệm khoa học
Ngày 22/10/2012, chánh án Marco Billi của tòa án tối cao Ý tuyên bảy nhà địa chấn học Ý tội ngộ sát, mỗi nhà khoa học lãnh 7 năm tù giam, vì không cảnh báo cho công chúng biết về nguy cơ trận động đất mạnh 6,3 độ Richter ngày 6/4/2009 xảy ra tại thành phố L’Aquila và các vùng lân cận. Trận động đất phá hủy gần 20.000 tòa nhà, làm 65.000 cư dân lâm cảnh màn trời chiếu đất. Hơn 300 người dân tử vong, hơn 1.500 người bị thương.
Phiên tòa ở Ý gây nên một cú sốc trong cộng đồng khoa học quốc tế, và theo GS. Nguyễn Văn Tuấn (đang giảng dạy tại đại học New South Wales – Sydney, Úc) là một lời nhắc nhở về trách nhiệm xã hội của giới khoa học: cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác về rủi ro của thiên tai.
5. Facebook “lên sàn” và vượt mốc 1 tỷ người dùng
Đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) ngày 17/5/2012 của Facebook đạt giá trị vốn hóa thị trường kỷ lục lên tới 104 tỷ USD, lớn nhất từ trước đến nay trong lĩnh vực công nghệ.
Dù giới đầu tư vẫn tỏ ra hoài nghi về chiến lược kinh doanh dài hạn của Facebook, song có một sự thật không thể phủ nhận là mạng xã hội lớn nhất thế giới đang ngày càng thành công trong việc thu hút thêm người sử dụng.
Ngày 4/10, giám đốc điều hành Facebook Mark Zuckerberg đã chia sẻ trên trang thông tin của công ty rằng đã có “hơn 1 tỷ người trên toàn cầu sử dụng Facebook một cách tích cực hàng tháng”.
Kể từ khi Facebook bắt đầu hoạt động đến nay, đã có 140 tỷ kết nối bè bạn, 219 tỷ bức ảnh được tải lên và 1,13 ngàn tỷ lượt “like” trên mạng này.
|
STINFO